Quản lý sức khỏe cây dừa đáp ứng yêu cầu sản xuất gắn với người tiêu dùng

Ngày 6/11, Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trường đại học Trà Vinh, Hiệp hội Dừa Việt Nam, Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố thuộc Đồng bằng sông Cửu Long tổ chức diễn đàn “Truyền thông quản lý sức khỏe cây dừa Việt Nam đáp ứng yêu cầu sản xuất gắn với người tiêu dùng”.

Diễn đàn phân tích tiềm năng, rào cản trong xuất khẩu sản phẩm dừa; đề xuất giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu trong canh tác như giống, chất lượng trái và nguồn nước; giới thiệu các thành tựu khoa học công nghệ trong chọn tạo giống, bảo tồn nguồn gene quý.
Đồng thời, thúc đẩy sự kết nối và liên kết hiệu quả giữa quản lý nhà nước, nghiên cứu khoa học, sản xuất, chế biến, tiêu thụ nhằm hướng đến xây dựng ngành dừa phát triển bền vững, thích ứng và hội nhập sâu rộng.
Phát biểu tại diễn đàn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Minh Hòa, Hiệu trưởng Trường đại học Trà Vinh thông tin, Việt Nam hiện nằm trong nhóm 10 quốc gia có diện tích và sản lượng dừa lớn nhất thế giới, trong đó riêng Đồng bằng sông Cửu Long chiếm khoảng 80%.
Tuy nhiên, ngành dừa đang phải đối mặt với nhiều thách thức như: biến đổi khí hậu, sâu bệnh và các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng khắt khe. Vì vậy, diễn đàn lần này đóng vai trò cầu nối giữa nhà khoa học và người trồng dừa, từ đó nâng cao hiệu quả sản xuất và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường trong và ngoài nước.
Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, diện tích trồng dừa cả nước hiện nay khoảng 202 nghìn ha, trong đó, có 181 nghìn ha cho thu hoạch với sản lượng 2,28 triệu tấn. Riêng vùng Đồng bằng sông Cửu Long có 178 nghìn ha, cho sản lượng 1,95 triệu tấn.
Tại Vĩnh Long, thủ phủ cây dừa của cả nước với hơn 120 nghìn ha, chiếm hơn 50% tổng diện tích dừa Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu dừa năm 2025 ước đạt khoảng 500 triệu USD tăng 2,9% so với năm 2024.

3 trụ cột chiến lược phát triển ngành dừa thích ứng BĐKH
Đó là phát triển vùng nguyên liệu bền vững được tỉnh Vĩnh Long tập trung xây dựng vùng chuyên canh dừa hữu cơ đạt chuẩn quốc tế, gắn với mã số vùng trồng, chế biến và tiêu thụ.
Các giống dừa chịu mặn, chịu hạn sẽ được ưu tiên nhân rộng; đồng thời áp dụng canh tác giảm phát thải, bón phân hữu cơ, tưới tiết kiệm nước.
Vĩnh Long cũng phát triển các mô hình canh tác dừa thích ứng BĐKH ở vùng ngập nước, xây dựng phòng nhân nuôi thiên địch, hệ thống cảnh báo sớm sâu bệnh, và quản lý dịch hại sinh học.
Song song đó, tỉnh khuyến khích du lịch sinh thái miệt vườn gắn với cây dừa, phát triển ẩm thực từ dừa sáp, làng nghề thủ công mỹ nghệ, tạo thêm giá trị văn hóa - kinh tế từ loại cây truyền thống này.
Đẩy mạnh chế biến sâu và ứng dụng công nghệ đang được Vĩnh Long xây dựng chính sách ưu đãi thu hút doanh nghiệp lớn đầu tư công nghệ chế biến sâu hiện đại, hướng tới sản phẩm không chất thải.
Các nhà máy được khuyến khích ứng dụng công nghệ 4.0 trong truy xuất nguồn gốc, quản lý chất lượng và xúc tiến thương mại quốc tế, giúp nâng tầm thương hiệu "Dừa Vĩnh Long".
Liên kết chuỗi giá trị và hợp tác quốc tế được tỉnh hỗ trợ xây dựng hợp tác xã kiểu mới liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp, đảm bảo lợi ích đôi bên trong sản xuất - tiêu thụ.
Đồng thời, đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế, xây dựng thương hiệu "Dừa Vĩnh Long", hợp tác với Mỹ, EU, Nhật Bản để mở rộng thị trường và tiếp cận công nghệ tiên tiến.

Hướng tới 'Dừa Việt Nam xanh và an toàn'
Theo PGS.TS. Phạm Anh Tuấn (Viện Cơ điện nông nghiệp và Công nghệ), sau thu hoạch, cần "xây dựng đề án đánh giá thổ nhưỡng, ứng dụng ArcGIS tạo cơ sở dữ liệu vùng chuyên trồng dừa, nâng cao sức khỏe đất, quản lý dinh dưỡng vùng dừa hữu cơ, hướng đến năng suất – chất lượng cao".
Ông nhấn mạnh vai trò của việc tư vấn lựa chọn công nghệ, thiết kế nhà máy chế biến đạt chuẩn, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp nhận công nghệ từ nước ngoài, đồng thời kết nối nghiên cứu – sản xuất giữa các đơn vị khoa học và doanh nghiệp.
Trong khi đó, bà Nguyễn Thị Kim Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Dừa Việt Nam, khẳng định: "Giải pháp an toàn trong canh tác và bảo vệ thực vật cho cây dừa không chỉ là yêu cầu kỹ thuật, mà còn là định hướng chiến lược để tái cấu trúc ngành dừa Việt Nam theo hướng sinh thái - tuần hoàn - ít phát thải".
Bà Thanh nhấn mạnh, sự phối hợp của 4 chủ thể là yếu tố then chốt để xây dựng hệ sinh thái dừa bền vững: Nhà nước hoạch định chính sách, hỗ trợ tín dụng xanh và giám sát chất lượng nông sản; các nhà khoa học nghiên cứu giống kháng bệnh, mô hình canh tác sinh thái; Hiệp hội Dừa Việt Nam điều phối chiến lược, phản biện chính sách, phát triển thương hiệu quốc gia; doanh nghiệp và hợp tác xã trực tiếp tổ chức vùng nguyên liệu, chế biến sâu, tạo việc làm bền vững.
"Về lâu dài, hướng đi này sẽ góp phần xây dựng thương hiệu 'Dừa Việt Nam xanh và an toàn', tạo vị thế cạnh tranh quốc tế, giúp nông dân thoát khỏi tình trạng sản xuất nhỏ lẻ, hướng đến một nền nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn, ít phát thải phù hợp với chiến lược phát triển đến năm 2050", bà Kim Thanh khẳng định.

Từ Vĩnh Long đến thế giới: Tầm nhìn mới cho 'vàng xanh' Việt Nam
Ngành dừa Vĩnh Long đang chuyển mình mạnh mẽ từ sản xuất nhỏ lẻ sang chuỗi giá trị toàn diện, từ "quả dừa nguyên liệu" đến sản phẩm xuất khẩu tỷ USD, từ nông nghiệp truyền thống đến kinh tế xanh - sinh thái - tuần hoàn.



Với chiến lược phát triển thích ứng BĐKH, cùng sự đồng hành của chính quyền, doanh nghiệp và nông dân, Vĩnh Long đang khẳng định vị thế là "thủ phủ dừa" của Việt Nam, mở ra hướng đi bền vững cho một ngành hàng có tầm vóc toàn cầu.
Kết luận tại Hội nghị, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Ông Nguyễn Quý Dương khẳng định, những chia sẻ và kiến nghị tại diễn đàn đã cung cấp nhiều thông tin quan trọng cho cơ quan quản lý, cơ sở nghiên cứu và truyền thông. Thay mặt ba đơn vị đồng chủ trì, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Trường Đại học Trà Vinh và Báo Nông nghiệp và Môi trường, ông ghi nhận toàn bộ ý kiến đóng góp của các hiệp hội, doanh nghiệp và địa phương, xem đây là cơ sở để xây dựng chương trình hành động và chính sách cụ thể hơn cho ngành dừa trong thời gian tới.