Vụ lúa đông xuân (ĐX) ở TP Cần Thơ năm nay trúng mùa hơn hẳn mọi năm. Với 89.673ha (giảm 437ha do đất lúa chuyển sang mục đích khác), nhưng năng suất bình quân đạt 72,59 tạ/ha, tăng 5,89tạ/ha so vụ ĐX năm trước; sản lượng đạt 650.900 tấn, tăng 39.900 tấn so kế hoạch. Tuy lúa trúng mùa, nhưng năm nay giá lúa bán ra nông dân không lời nhiều. Trong khi đó trước mùa khô hạn mấy tháng liền khiến cho việc vào vụ lúa mới trở thành mối lo trăm bề.
Lo thiếu nước
Thông thường sau vụ lúa ĐX nông dân vùng ven sông Hậu bắt tay ngay sạ lúa xuân hè (XH). Thế nhưng đến cuối tháng 3-2010, Sở NN&PTNT TP Cần Thơ cho biết, một số địa phương xuống giống mới được 16.400ha, chiếm 19,67% kế hoạch. Lý do, thời tiết nắng nóng và khô hạn, một số địa phương khuyến cáo từ đầu tháng 3-2010 đến 25-3 nông dân không nên gieo sạ vụ XH, hơn nữa vì lúc này có đợt rầy nâu (RN) di trú với mật độ cao.
Theo dự báo Trung tâm Khí tượng thủy văn khu vực Tây Nam bộ tình hình khô hạn có khả năng kéo dài đến tháng 4-2010, do đó việc xuống giống lúa XH và HT năm 2010 sẽ gặp tình trạng thiếu nước cho lúa lúc đầu vụ, ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của cây lúa; nguy cơ lúa nhiiễm bệnh RN, bệnh vàng lùn-lùn xoắn lá (VL-LXL) gây hại lúa rất cao.
Như vậy trước lúc gieo sạ lúa HT, nếu mùa mưa đến trễ, Cần Thơ cũng như nhiều địa phương khác trong vùng đang lo lắng tình trạng thiếu nước cho lúa. Hiện nay, cán bộ nông nghiệp Cần Thơ cho rằng kênh dẫn nước nội đồng, hệ thống kênh cấp 2 bị bồi lắng là do những năm qua nguồn vốn đầu tư thủy lợi hạn chế. Vì vậy, lo lắng kênh thiếu nước bơm cấp lúa đầu vụ lúa HT, Sở NN&PTNT TP Cần Thơ đề nghị Trung ương hỗ trợ kinh phí nạo vét kênh và hơn 10 tỉ đồng tiếp sức nông dân bơm tưới cho 83.800ha (bình quân khoảng hơn 170.000đ/ha).
Phòng ngừa dịch hại
Bên cạnh đối phó khô hạn bằng cách vận động nông dân chuyển đổi, luân canh cây màu trên nền lúa, Cần Thơ chủ trương bố trí mùa vụ theo khung thời vụ từng địa phương có kết hợp biện pháp xuống giống đồng loạt, né rầy, tập trung cho từng vùng, từng cánh đồng; lịch gieo sạ lúa HT bắt đầu đợt 1 từ 27-3 đến 3-4-2010. Đợt 2 từ 25-4 đến 2-5-2010, sau khi gieo sạ theo dõi diễn biến rầy thành trùng di trú, thực hiện tốt biện pháp dùng nước che chắn cây lúa giai đoạn dưới 20 ngày tuổi, hạn chế khả năng đẻ trứng và truyền bệnh của RN. Trường hợp rầy vào đèn không đều, không có đỉnh cao thì thời vụ chủ yếu dựa vào thủy văn nhưng phải gom vụ (gieo sạ tập trung) không kéo dài, không để cùng một cánh đồng có nhiều trà lúa khác nhau và phải áp dụng các biện pháp IPM, “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”, dùng biện pháp che chắn rầy bằng nước, phun xịt thuốc BVTV theo nguyên tắc 4 đúng, tiêu hủy nguồn bệnh.
Mặt khác, nhằm hạn chế chi phí sản xuất tăng lên trong vụ HT, các cán bộ bảo vệ thực vật khuyến cáo một số giải pháp kỹ thuật như thực hiện vệ sinh đồng ruộng. Trên đất làm lúa XH hay HT sớm cần lưu ý xử lý rơm rạ trước khi xuống giống để tránh hiện tượng ngộ độc hữu cơ cho cây lúa. Đây cũng là biện pháp đơn giản nhưng có hiệu quả để cắt nguồn sâu bệnh để nông dân gieo sạ cho vụ tiếp theo. Trong khâu làm đất, cày bừa trục kỹ, tu sửa bờ bọng để có thể chủ động được nước khi vào vụ, đặc biệt là chủ động thực hiện biện pháp dùng nước che chắn lúa non.
Cách bón phân nên bón lót phân lân, bón phân đợt 1 sớm từ 7-10 ngày sau khi sạ, tăng cường bón phân lân, kali để kích thích bộ rễ phát triển tốt, đẻ nhánh sớm, tạo cây lúa khỏe ngay từ đầu vụ, tăng cường khả năng chống chịu với điều kiện bất lợi của môi trường, hạn chế độ độc hữu cơ, hạ phèn. Giữ mực nước trong ruộng khi bón phân và phun thuốc trừ cỏ để tránh thất thoát phân bón và hạn chế tình trạng ngộ độc lúa của một vài loại thuốc trừ cỏ để tăng hiệu quả sử dụng.
Nông dân nên hạn chế tối đa việc phun thuốc trừ sâu sớm như (bù lạch, RN) ở giai đoạn 40 ngày tuổi. Đặc biệt là nhóm thuốc trừ sâu gốc lân hữu cơ hoặc nhóm lân hữu cơ kết hợp cúc tổng hợp, vì dễ gây hiện tượng bộc phát rầy ở giai đoạn lúa làm đòng đến trổ, rất khó phun xịt thuốc có hiệu quả. Trên lúa XH giai đoạn 7 đến 25 ngày sau sạ khi phát triển RN di trú xâm nhiễm vào ruộng cần vận động nông dân tích cực bơm nước ngập chảng ba cây lúa, che chắn hạn chế khả năng đẻ trứng, chích hút truyền bệnh VL, LXL lúa. Vào giai đoạn cuối vụ, cần quan tâm lưu ý các đối tượng dịch hại như: bù lạch, RN, bệnh đốm vằn, bệnh đạo ôn lá, cổ bông; các bệnh cháy bìa lá và bệnh lem lép hạt.
Chọn giống lúa
| Ngành nông nghiệp khuyến cáo nông dân hạn chế gieo sạ giống lúa IR 50404 không vượt quá 15% trong cơ cấu giống lúa; sử dụng các giống lúa HT với các giống chủ lực như: OM2517, VND 95-20,OMCS2000, OM4900, OM6162, Jasmine 85... Giống bổ sung: OM1900, OM4988, OM2717, IR64, VD20, OM2395, OM6073 và giống lúa triển vọng: OM 4088, OM 6377, OM 4092, OM 6377, OM 6035, OM 4668... |
Ở các huyện vùng ven TP Cần Thơ, tuy có điều kiện thuận lợi cận kề Viện lúa ĐBSCL, Trường Đại học Cần Thơ, Trung tâm giống... thế nhưng nhiều năm qua nông dân vẫn duy trì sử dụng giống lúa IR 50404 bất chấp khuyến cáo địa phương. Riêng trong vụ ĐX vừa qua ở quận Ô Môn và huyện Phong Điền mỗi nơi làm lúa IR 50404 chiếm hơn 55%. Chỉ vì giống lúa này dễ canh tác, ít chi phí, song tình trạng thường gặp lúc thị trường bất lợi lập tức loại lúa này rớt giá nhanh nhất. Đó là điều nông dân cần lưu ý.
Sở NN&PTNT TP Cần Thơ tính toán, giá thành lúa IR 50404 vụ ĐX vừa qua 2.550-2.750đ/kg (chưa tính lãi vay ngân hàng và tiền thuê đất), đó là nhờ lúa vụ này trúng mùa. Còn vụ HT nếu tiếp tục dùng giống lúa này thì phẩm chất gạo xấu hơn vụ ĐX, độ bạc bụng nhiều, khó tiêu thụ. Vì vậy, trong cơ cấu giống lúa cần chú ý đến phản ứng kháng RN, bệnh VL-LXL. Mỗi vùng nên bố trí 5 giống lúa chủ lực, nhưng một giống chủ lực không chiếm quá lớn hơn 20%. Ngoài ra, cần lưu ý thêm 3-4 giống lúa bổ sung và một số giống lúa triển vọng. Đối với giống lúa nhiễm rầy diện tích vùng lúa gieo trồng không quá 10%. Điều cần lưu ý giảm lượng giống gieo sạ, sạ lúa thưa để giảm áp lực sâu bệnh, giảm đổ ngã. Lượng giống sạ lan tốt nhất 100-120kg/ha, sạ hàng 80kg/ha.